5'li ve 7'li Akorlar

"Müzikte Akor Yapıları.." sayfasında anlatılan yapı 5'li ve 7'li akorların anlaşılmasına da temel oluşturur. Hatırlarsanız majör ve minör gamların nasıl oluştuğundan bahsettik ve bu gamları, gamı oluşturan sesleri temsil eden rakamlarla ifade ettik. Buna göre temel bir majör veya minör akor için gamın 1, 3 ve5'inci seslerini seçtik.

Önce 7'li akorlardan bahsedelim; majör bir akora, minör gamın 7.ci sesinin eklenmesi ile oluşan dört sesli akora 7'li akor denir. Yani

1 3 5 b7

Hatırlarsak minör gamın 7.ci sesini b7 olarak ifade etmiştik. Buna göre C7 akoru aşağıdaki şekilde oluşur.

C E G bB

7'li akorun tam adı aslında dominant 7'li akordur. klasik batı müziğinde en sık kullanılan 7'li akor budur. 7'li akorun türleri vardır, bunlar dominant 7'li akordan farklı olarak majör bir gam yerine minör bir gama 7. sesin eklenmesi veya minör gamın 7. sesi yerine majör gamın 7.ci sesinin eklenmesine göre farklılık gösterir.

Majör bir gama majör gamın 7.ci sesinin eklenmesi ile M7, maj7 veya majör 7'li akor oluşur.

1 3 5 7 - C E G B

Minör bir gama minör gamın 7.ci sesinin eklenmesi ile m7, min7 veya minör 7'li akoru oluşur.

1 b3 5 b7 - C bE G bB

Gelelim 5'liakorlara; bütün bu anlatılanlara göre şöyle bir yorum yapılabilmesi gerekir. Temel bir akoru oluşturan 1., 3, ve 5. seslere gamın 5. sesinin eklenmesi ile 5'li akor oluşur, ama görürüz ki 5. ses zaten temel akoru oluşturan sesler arasındadır.

5'li akor, 5.ci sesi vurgulayan anlamındadır, bunu da akoru oluşturan gamın 3. sesini düşürerek sağlar. Yani 5'li bir akor gamın 1.ve 5. seslerinden oluşur. Hemen fark ederiz ki 3. sesin gitmesi ile majör bir gamın 5'lisi ile minör bir gamın 5'lisi aynı notalardan oluşur, çünkü bir akorun cinsiyetini gamın 3. sesi belirler, bu da düşmüştür. Örneğin C5 akorunun yapısı aşağıdaki şekildedir.

C G